Ethos, a więc wolność kierowana prawdą…
Jan Paweł II
„Ethos” jest międzynarodowym interdyscyplinarnym kwartalnikiem naukowym, w którego kolejnych monograficznych tomach podejmowane są problemy filozoficzne ujawniające się w kulturze współczesnej. Problemy te ukazywane są w poszczególnych artykułach z perspektywy różnych dziedzin humanistyki i nauk społecznych, dyscypliną wiodącą w przypadku tekstów zamieszczanych w „Ethosie” jest jednak filozofia, w szczególności antropologia filozoficzna i etyka.
Wydawcą „Ethosu” jest Instytut Jana Pawła II na Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Czasopismo powstało w roku 1988 z inicjatywy jego późniejszego wieloletniego redaktora naczelnego ks. Tadeusza Stycznia (1931-2010). Wolność słowa była w tamtym czasie w Polsce racjonowana, a jednocześnie narastała potrzeba krytycznej debaty zarówno nad marksistowskim rozumieniem kultury, jak i nad nowymi zjawiskami oraz prądami myślowymi, których obecność zaczynała się silnie w niej zaznaczać. Pierwsze tomy „Ethosu”, zmagającego się jeszcze wówczas z instytucją cenzury, zawierały liczne adnotacje o jej ingerencjach w tekstach autorów reprezentujących różne opcje myślowe.
Celem pisma w zamyśle jego pierwszego redaktora naczelnego była szeroko pojęta refleksja nad intelektualnymi wyzwaniami współczesności, dokonywana w perspektywie personalistycznej i inspirowana myślą filozoficzną Karola Wojtyły, której pełen wyraz dał on w swoim nauczaniu już jako papież Jan Paweł II. Od Jana Pawła II, organizatora seminariów w Castel Gandolfo, które w debacie łączyły uczonych reprezentujących różne światopoglądy i orientacje filozoficzne, obecna redakcja „Ethosu” zaczerpnęła pomysł zapraszania na łamy pisma autorów poruszających się w różnych obszarach refleksji filozoficznej i ogólnohumanistycznej. Ambicją redakcji „Ethosu” jest kontynuowanie oryginalnej papieskiej wizji nieprzerwanego, stojącego na najwyższym poziomie, naukowego dialogu między intelektualistami.
Ponieważ podstawą rzetelnej refleksji jest jej wymiar naukowy, każdy numer „Ethosu” jest najpierw opracowywany koncepcyjnie przez kolegium redakcyjne. Następnie redakcja zaprasza do współpracy autorskiej specjalistów z dziedzin, którym poświęcane są kolejne tomy. W czasopiśmie publikowane są też teksty nadesłane, które wpisują się w profil tematyczny określonego numeru pisma. Tematy kolejnych tomów ogłaszane są z rocznym wyprzedzeniem na okładce „Ethosu”, a także na jego stronie internetowej. Wszystkie artykuły naukowe (w numerze jest ich z reguły 12-15) poddawane są recenzji zewnętrznej zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a począwszy od tomu 105, otrzymują cyfrowy identyfikator DOI (w miarę możliwości uzupełniana będzie również identyfikacja cyfrowa artykułów naukowych publikowanych w tomach wcześniejszych).
W kwartalniku „Ethos” publikowane są także materiały nierecenzowane: są to przekłady istotnych tekstów obcojęzycznych związanych z problematyką poszczególnych tomów oraz – wyjątkowo – teksty okolicznościowe.
Redakcja utrzymuje kontakty z autorami zagranicznymi, przede wszystkim z obszaru języka angielskiego, włoskiego i niemieckiego. Z pismem współpracowali między innymi Giovanni Reale, Rocco Buttiglione, Robert Spaemann, Norman Davis, George Weigel, Joseph Ratzinger, Angelo Scola, Josef Seifert, John Crosby, Karl Dedecius, Adam Potkay, Joel Marks i Masakatsu Fujita. Ze względu na to, że pismo w coraz większym stopniu zyskuje charakter międzynarodowy, publikowane są również teksty w językach kongresowych (artykułom towarzyszą wówczas ich przekłady na język polski). W historii „Ethosu” ukazały się dwa specjalne tomy obcojęzyczne (w języku angielskim i niemieckim).
Pismo zawiera stałe rubryki: „Omówienia i recenzje” (recenzowane są pozycje polsko- oraz obcojęzyczne), „Sprawozdania” (zamieszczamy sprawozdania z konferencji organizowanych w Polsce i za granicą) i „Bibliografia” (jej zawartość dotyczy tematu konkretnego tomu). Każdy tom zawiera również tekst, zwykle esej, publikowany w nawiązującym do tytułu poematu Karola Wojtyły dziale „Myśląc Ojczyzna…” oraz felieton. Implikacje nauczania papieskiego w kulturze analizowane są w rubryce „Pontyfikat w oczach świata”. Każdy tom zawiera obszerną część anglojęzyczną, obejmującą tekst „Od Redakcji”, abstrakty wszystkich artykułów naukowych wraz z informacjami umożliwiającymi kontakt z ich autorami, szczegółowe informacje o zamieszczonych w tomie tekstach okolicznościowych, a także o recenzowanych i rekomendowanych przez redakcję książkach oraz o omawianych konferencjach i wydarzeniach.